✔ Hepatit A genellikle fekal-oral yolla bulaşan (kişiden kişiye temas veya kontamine yiyecek veya su tüketimi yoluyla) kronikleşmeyen, sıklıkla kendi kendini sınırlayan bir hastalıktır.
✔ Kuluçka süresi ortalama 28 gündür (15-50 gün) (Bu bilgi Hepatit A olduğunu öğrenen hastaların suçluyu bir hafta öncesinde araması hususunda önemlidir)
✔ Ani başlayan bulantı, kusma, iştahsızlık, ateş, halsizlik, karın ağrısı yaygın semptom ve bulgulardır. Birkaç gün - bir hafta içinde koyu renkli idrar (bilirubinüri) belirir; açık renkli dışkı (bilirubin pigmentinden yoksun) da gözlenebilir. Bunları sarılık ve kaşıntı (vakaların % 40-70) takip eder. Sarılık ortaya çıktığında erken belirtiler ve semptomlar genellikle azalır ve sarılık tipik olarak iki hafta içinde zirve yapar.
✔ Fizik muayenede ikter, hepatomegali (vakaların % 80'i) ve palpasyonla sağ üst kadran hassasiyeti saptanabilir. Daha nadiren splenomegali ve deri döküntüsü ile eklem ağrıları gibi karaciğer dışı belirtiler yer alır.
✔ Laboratuvarda, serum aminotransferazları (genellikle >1000 uluslararası birim/dL), serum bilirubin (tipik olarak ≤10 mg/dL) ve alkalen fosfataz (400 U/L'ye kadar) yükselebilir. (Bu bilgi AST-ALT değerleri 120 iken HAV olabilir mi diye tereddüt edenler içindir)
✔ Serum aminotransferaz yükselmeleri bilirubin yükselmesinden öncedir. ALT AST’den daha yüksektir. Serum aminotransferazları virüse maruz kaldıktan yaklaşık bir ay sonra pik yapar ve ardından her hafta yaklaşık %75 düşer. Serum bilirubin konsantrasyonu genellikle pikten sonraki iki hafta içinde düşer.
✔ Fulminan karaciğer yetmezliği vakaların %1'inden az (fulminan hepatit riski >50 yaş üzerinde ve altta yatan karaciğer hastalığı olanlarda özellikle HCV’de artmıştır) görülür.
✔ Gebe kadınlarda, akut hepatit A enfeksiyonu, artmış erken doğum ve gebelik komplikasyonları riski ile ilişkilendirilmiştir
✔ Enfeksiyon ömür boyu bağışıklık sağlar ve aşılama ile önlenebilir.
"Hepatit A hastası hangi dönemlerde bulaştırıcıdır? Hepatit A hastalarına sağlık hizmeti sunarken hangi döneme dikkat etmeliyim?"
Hepatit A'ya karşı bağışıklama, genç nesilde ihmal ediliyor. Kontamine gıdalar veya su ile halen sporadik vakalar ve salgın görülebilmekte. İleri yaşlarda çocukluk dönemine göre klinik daha ağır seyredebiliyor ve fulminan hepatit riski artıyor. İşin kötüsü, genç hekim ve sağlık personeli de bu hastalara bakım verirken hiç Hepatit A aşısını akıllarına getirmiyor. Hepatit A, semptomlar başlamadan önceki 2-3 haftalık dönemde (kuluçka döneminde) dışkıda atılmaya başlar, semptomlar başladıktan sonraki iki hafta da (sarılık ortaya çıktıktan sonraki bir hafta) gaitada atılımı devam eder. Yani bu bir aylık dönem bulaş açısından riskli dönem. Bu hastaları serviste takip ederken en azından iki hafta temas izolasyonu yapmak gerekmekte.
Sonuç; Hepatit B aşısı önemlidir. Ama sadece ona odaklanmak yetersizdir. Kendinizi ve hastalarınızı Hepatit A açısından da aşılamayı unutmayın.
BÖLÜM-2
"Hepatit A aşısı yaptırmadan önce ve sonra seroloji baktıralım mı? İmmunglobulin temastan sonra kaçıncı güne kadar etkin? Farklı doz uygulamaları mevcut, önerilen hangisi?" 📌 1-Hepatit A aşıları 2 doz olarak 0 ve 6.ayda uygulanmalıdır. Eğer ikinci doz 6.ayda uygulanamazsa 18.aya kadar uygulanabilir. 📌 2-Aşı IM olarak uygulanır. Son zamanlarda tek doz aşının bile korunmada yeterli olduğu ancak ikinci doz yapılarak %100 korunma sağlanması açısından ikinci dozun önerildiği şeklinde bir yaklaşım vardır. 📌 3-Aşılama öncesinde erişkin yaş grubunda test yapılması ülkemiz koşullarında maliyet etkili olduğu için önerilmektedir. 📌 4-Aşılananların hemen hepsinde koruyucu antikorlar geliştiği için aşı sonrası antikor kontrolü yapılması gereksizdir. 📌 5- İmmünglobulin (IG), daha önceden Hepatit A’ya karşı bağışıklık geliştirmiş insanlardan elde edilir. Cohn ethanol fraksinasyon yöntemi ile hazırlanan IG’ler, diğer kanla bulaşabilen virüsler açısından da güvenilir biyolojik preparasyonlardır. IG’in plazma yarı ömrü 14 - 24 gündür. 📌 6-Virüsle temastan 2 hafta önce ve 2 hafta sonra erken inkübasyon periyodu sırasında uygulandığında, hepatit A enfeksiyonunun klinik tablosunun ortaya çıkışını önlemekte ya da hafif bir klinikle seyretmesine neden olmaktadır. 📌 7-IG temastan 10 gün sonraya kadar uygulanabilir, bu dönemden sonra etkisiz bulunmuştur. 📌 8-Doz olarak 0.02 ml/kg şeklinde IM yolla uygulanan IG’in koruyuculuk süresi 3 aydır. 0.06 ml/kg dozda uygulandığında ise daha kısa zamanda koruma başlamakta ve 6 ay süre ile devam etmektedir. 📌 9-DSÖ seyahate çıkacak olanların dört hafta önce aşılanmalarını, dört haftadan daha kısa sürede immünizasyonu gereken kişilere de aşı ile birlikte IG uygulanmasını önermektedir. Bununla birlikte, yapılan çalışmalarda aşının etkinliğinin ilk 10–12 gün içinde ortaya çıkması nedeniyle tek başına aşının da bu amaçla kullanılabileceği bildirilmektedir.
EĞİTİM ÖNERİLERİ
AİLE HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ
Aile hekimleri, aile hekimliği asistan doktorları ve acilde asm'de çalışan doktorlar, dhy'ye hazırlananlar için faydalı olacak birçok pratik bilgi ve dikkat edilmesi gereken konuya değinilen 8 derslik eğitim.
Toplam Süre: 519 dakika
Video Sayısı: 10
Erişim Süresi: 60 gün
EBOOKLARA GÖZ ATIN:
Comments