OLGU:
(OLGU Mesengerdan bir hekim arkadaşımızın paylaşımı)
“”36 yaş erkek hasta başka merkez ortopedi uzmanı tarafından görülüp menisküs ya da bağ yırtığı ön tanısıyla diz MR’ı istemiş. Hasta başka bir merkezde sağlıkta veri elemanı olarak çalışan yakını tarafından işini rahat ve hızlı gördürürsün diyerek çalıştığım hastanenin aciline yönlendirilmiş.
Hasta öğle tatilinde acil polikliniğine bana geldi. Başta dizim ağrıyor dedi. Anamnezi derinleştirip sorgulayınca durumunu anlattı. Ben de hastanemizin ortopedi polikliniğine yönlendirdim. Hasta çıkarken “çok ağrım var ağrı kesici yaptırsanız DR hanım” dedi ve ben 12.09 da dicloron+muscoril yaptırdım. Hasta polikliniğe gitti muayene oldu MR randevusunu yazılmış ilaçlarını eczaneden aldıktan sonra otopark yolunda fenalaşıp yine acile getirildi. Bu sefer yanında dayısıyla geldi. Dayısı; “az önce burada iğne yapıldı hastam fenalaştı” deyince ben hemşirelere sordum. o hengamede “hatırlamıyoruz” dediler, ben damaryolu, izotonik ve im avil yaptırdım. Sistemden hasta girişine baktım saat 15.20 civarıydı. Hasta hipotansif, agresif, el kol hareketleriyle bizi ittiriyor ve müdahaleye izin vermiyordu.
Hastanın genel durumunu beğenmedim mavi kod verdim. Anestezi uzmanı geldi, ”arreste girmemiş hasta için niye çağırıldım” derken hastanın solunumu gitti entübe ettik. Herhangi bir allerji bulgusu ritim bozukluğu olmayan hasta sonra kardiyak arreste girdi. 50 dk resüsitasyon sonrası ex oldu. Yakınları bekleyen diğer hasta ve yakınlarına “hastamıza iğne yaptılar öldürdüler” demişler. Hukukçu bir arkadaşımı aradım danıştım, şüpheli ölüm adlisini tut otopsi iste dedi.
Yönetime çıktım bir şey yapman gerekmiyor dediler ve ilgilenmediler. Hasta yakınlarıyla ben görüştüm otopsiyi istedim. Bu olay Ocak 2017 de oldu. Otopsi negatif çıktı. Zehirlenmeler komisyon başkanı hocamıza ulaştım bu ilaçlar için kendisi böyle bir etki literatürde yok dedi.
Hasta yakınları benimle iletişime geçmedi otopsi isteyince rahatladılar. Ve o günden beri mesleğimden soğudum. Muayene odasında yalnızız, veri girişi istemleri bilgisayardan biz DRlar atıyoruz. İlk anda hasta tek geldi şahidim yok ama sisteme yazdım. Sizin düşünceniz nedir?”””
DN: Evet dostlar benimde sayı olarak çok fazla olmasa da genç hastalarımdan vefat edenler oldu. Kendimi sorguladığım; “acaba bazı şeylerde daha hızlı mı olmalıydım?” daha hızlı sistemi aktive etsem kurtarabilir miydik vs vs gibi özeleştiriler “acabalar” geçirdim veya sizlerde bu durumlarla karşılaşmışsınızdır istemeseniz de. Sizlerin de bu işi yaparken, mutlaka sonu “maalesef ölümle” biten vakalarınız olmuştur. Tabi ki hasta “genç” olunca arkada kalan bazen mahzun soru dolu gözler, bazen sizi suçlar gibi dilinden düşmese de beden dilinden anladığınız haller, bazen ise direkt dilinden, bazen (Allah korusun) fiziksel şiddet boyutuna gelen “yargısız infaz” durumları (umarım yoktur) yaşanmışlıklarınız olabilir. Burada ölüme çare yok tabi ki ama kendimizi hastanın tıbbı gereksinimi harici nasıl koruyabiliriz? (sizlerden de meslekte yeni olanlara tecrübe içeren paylaşımlar bekliyoruz)
NOT: Bu olguda maalesef sadece o ana tesadüf denebilir. Otopside ölüm nedenini açıklamamış ancak hastanın annesi, eşi ve 2 çocuğu ile hastaneye geldiklerinde hekim arkadaşımız çok etkilenmiş. Arada söylüyorum artık primum non nocere değil şu yoğunlukta “öncelikle kendinize zarar verdirtmeyin” sonra hastanın iyiliği güzelliği. Siz psikolojik fiziksel olarak iyi olursanız hastaya da fayda sağlarsınız.
Nacizane Öneriler:
1-Gençtir olmaz demeyin (Örn olgu: Halı saha maçında 26 yaş E, ayak bileği burkulması ile gelen hasta acil serviste arrest olup exitus oluyor. Kapıda babası vefat haberini duyunca (Allah hiçbir babaya yaşatmasın) psikolojisini düşünün maalesef (muhtemel tanı emboli) o yüzden her kliniği açıklayan tanıyı aklınızın bir köşesinde tutun. ”Akut nefes darlığı ya, genç hasta emboli mi olacak?” demeyin, ayırıcı tanıda düşünün.
2-Verileri mümkün olduğunca tam tutmaya çalışın (Vitaller geliş şikayeti patolojik bulgular ve normal muayene bulguları). Dahiliye uzmanı bir abimizin lafıdır. “Hastayı bir kez bile muayene etsen nüfusuna almış gibi olursun”, sonrasında bir sorun gelişse biz göründük der çıkarlar ve sizi suçlayabilirler. Bu işin maalesef istenmeyen bir boyutu. O yüzden zaman kaybettirecek gibi düşünmeyin veya performans olsun diye üzerinize kayıt açtırmayın. Kayıt açılması demek “yapmasanız da muayene ettiniz” varsayılır hukuken. Hele de yapmadı iseniz evrakta sahtecilikle de suçlanabilirsiniz. “Nee 21 puan için mi? Evet o 21 puan için “ suçlanabilirsiniz… Bu meslek kolay demedik hiçbir zaman halen de diyorum kendi adıma…
3-Hasta arrest oldu müdahale ederken aralıklı hasta yakınlarına geri dönüş açısından umut yok ise bilgi verin acı sona alıştırın. Direkt sonuç “başınız sağ olsun” derseniz tepkiler farklı olabilir. Yanınızda güvenlikten birisi mutlaka olsun. Hasta yakını kapı önünde ise oturtun ( ilgili güvenlik vs ye söyleyerek) kimse böyle bir şeye empati yapmak istemez, ama nasıl haber almak isterseniz o şekilde durumu yönetin( şimdi bu nerede yazıyor diye soracak hekim arkadaşlara kendi yönetimimdir diyerek cevap vereyim, her şey kitapta yazsa tecrübe olmuyor maalesef, keşke her tecrübeyi de hocalarımız kitaplarda yazsalar… parantez kapattım)Dışarıda bekleyen genellikle erkek yakın ağırlıklı ise kapı dışı harici bir yere yönlendirmeye çalışın. Kapıda bilgiyi verir iseniz “insan doğasında maalesef bulunan bak ne kadar üzüldü kapıyı bacayı kırdı dağıttı ” halinden zarar görebilirsiniz.
4-Unutmayın şuan insanlarımız “ölümü” unuttu. 97 yaşında ölen anneannelerinin “niçin” öldüğü sorulmuştur ve sorulmaya devam edilecektir. Tıp ilerledi ama “ölüme çare” bulunamadı ve bulunamayacak maalesef. İnsanlarımız maalesef farkında, ama farkında olmak istemiyorlar
5-Ölüm haberi vermek ile ilgili bir başlık olduğu için uzatmayalım
6-Hasta exitus olduğuna ve haber verdikten sonra önceki yazılarımızda değindiğimiz adrenalin amp vs. gibi kayıt işlerini kontrol edelim. Hastayla ilgili notlarımızı kontrol edelim ( hasta vefat ettikten sonraki 1 saat içinde düzenlemelerde art niyet aranmaz genellikle!) işin aciliyetinden dolayı dersiniz. Ancak 1 gün 2 gün sonra değişiklik yapmaya kalkarsanız “suçlu” durumuna düşebilirsiniz. İşi sıcağı sıcağına kontrol etmelisiniz.
7-Hastanın durumu veya yakınlarının gözleminden “şikayet” durumu olası ise (ki genç hastalarda daha fazla oranda) medeczaneden kullandığı ilaç çıktısını alıp saklayınız ( 6 aydan sonraki ilaç kullanımına ulaşamayabilirsiniz)
8-Buraya kadar hasta ve profesyonel işle ilgili şeyleri yaptınız bundan sonrası sizin için yapılması gerekiyor. En fazla 1 ay aralıklı farklı yapsanız değiştirebileceğiniz tıbbı, yaklaşım vs. üzerine düşünün sonrasında hayatınıza devam edin. Size işinize ailenize etkileyecek duruma getirmeyin. Bazı durumların siz her şeyi %100 doğru yapsanız bile olacağı varmış şeklinde feedback verin (tükenmişlik sendromundan kendinizi koruyun).
Hepimize kolay gelsin...
Comments