Herpanjina, çocuklarda sık görülen Coxsackie A virüslerinin neden olduğu yaygın bir enfeksiyondur. Ayrıca Enterovirüs 71 de dahil olmak üzere başka virüs tipleri de herpanjinaya yol açabilir. Herpanjina, çocukların ağzında ve boğazında ağrılı ülserler ve yüksek ateş oluşturan viral klinik sendromdur. Genellikle yaz ve sonbahar aylarında salgınlar halinde yayılır. Herpanjina, genellikle 3-10 yaşarasındaki çocukları etkiler. Herpangina için ortalama inkübasyon süresi, 1-10 gün aralığında olmak üzere ortalama 3-5 gündür.
Klinik semptom ve bulgular
El ayak ağız hastalığının belirtileri, hastalığın şiddetine bağlı olarak değişebilir. Bazıçocuklar çok hafif semptomlar gösterirken, diğerleri daha şiddetli belirtilerle karşılaşabilir. En sık semptom ve bulgular:
Oral enantem: En karakteristik belirtilerden biri ağız içerisinde, dilde ve bukkal mukozada küçük, eritemli ve ağrılı veziküler lezyonlardır. Bu yaralar çocuğun yemek yemesini ve içmesini zorlaştırabilir, oral alım bozukluğuna neden olabilir. Boğaz ağrısı önemli bir semptomdur.
Ateş yüksekliği: Hastalıkla birlikte yüksek ateş gelişebilir. Ateş, genellikle hafiften şiddetliye değişebilir ve ateşli nöbetlere neden olabilir. Kendilerini sözlü olarak ifade edemeyen bebeklerde ve küçük çocuklarda, tek tek veya birlikte anoreksi, kusma ve huysuzluk/sinirlilik yaygın olarak görülür. Daha büyük çocuklar halsizlik, baş ağrısı, boğaz ağrısı, disfaji ve karın ağrısından da şikayet edebilirler.
Komplikasyonlar: Dehidratasyon, rombensefalit, akut flask paralizi, aseptik menenjit
komplikasyonlar arasında sayılabilir.
Ayırıcı tanı: Oral mukozada veziküler enantem yapan klinik tablolar ayırıcı tanıda
düşünülmelidir.
● Aftöz ülserler
● Herpetik gingivostomatit
Tanı: Klinik olarak konulur. Boğaz muayenesinde hiperemi ve sarı/grimsi beyaz papüloveziküler lezyonlar görülür. En sık tutulan bölgeler tonsillerin ön plikaları, yumuşak damak, tonsiller ve uvuladır. Çok nadiren sert damakta, dilde veya yanak mukozasında bir lezyon görülebilir. Lezyonların sayısı değişir ancak genellikle 10'dan azdır. Lezyonlar 24 saat içinde vezikülasyona uğrayan papüller olarak başlar.
Tedavi: El ayak ağız hastalığı genellikle hafif seyirli ve kendiliğinden iyileşen bir hastalıktır. Ancak çocukların rahatlaması ve semptomların hafifletilmesi için bazı önlemler alınabilir:
İçecekler: Bol miktarda sıvı tüketmek, çocuğun hidrasyonunu sağlamak için önemlidir. Ağız içindeki yaralar nedeniyle çocuklar yemek yemekte güçlük çekebilir, bu nedenle sıvılar (su, meyve suyu, süt) tercih edilmelidir.
Yiyecekler: Ağız içi yaralar nedeniyle acı, baharatlı veya sert yiyeceklerden kaçınılmalıdır. Soğuk ve püre kıvamındaki yiyecekler rahatlama sağlayabilir.
Ateş Düşürücüler: Parasetamol uygun dozda ve uygun aralıkta kullanılabilir.
Hastalıktan Korunma
El ayak ağız hastalığı, özellikle çocukların bir arada bulunduğu ortamlarda hızla yayılabilir. Hastalıktan korunmak için aşağıdaki adımlar önemlidir:
Ellerin Sık Yıkanması: Çocukların ve yetişkinlerin ellerini sık sık sabun ve suyla yıkaması, virüsün yayılmasını engellemeye yardımcı olur.
Temizlik ve Dezenfeksiyon: Evin sık dokunulan yüzeyleri, oyuncaklar ve oyuncakların düzenli olarak temizlenmesi ve dezenfekte edilmesi önemlidir. EAAH ile hastanede yatan hastalarda, standart önlemlere ek olarak hastalık süresince temas önlemleri alınmalıdır. Kohortlama önerilir.
Uzm. Dr. Ömer GÜNEŞ
Not: UPTODATE’ten yararlanılarak hazırlanmıştır (Son erişim: Temmuz 2023)
Comments