AKUT APANDİSİT
- 7 Mar
- 3 dakikada okunur
Akut apandisit, özellikle 10-19 yaş arası hastalarda sık görülür ve 1 yaşından büyük çocuklarda travmatik olmayan karın ağrısının en yaygın nedeni olarak kabul edilir. Ayrıca hamilelikte en sık görülen obstetrik olmayan cerrahi acil durumdur.
Akut apandisit, zamanında teşhis ve tedavi edilmezse ciddi komplikasyonlara yol açabilecek bir durumdur. Erken tanı, uygun görüntüleme yöntemleri ve cerrahi müdahale hayati önem taşır.
PATOFİZYOLOJİ
Apandisitin en yaygın nedeni fekalit kaynaklı luminal obstrüksiyondur. Süreç şu şekilde ilerler:
Luminal mukozanın sekresyonu → İntralüminal basınç artışı
Vasküler yetmezlik → Bakteriyel çoğalma ve iltihaplanma
Perforasyon riski (kontrol edilmezse)
Hastaların %50'si atipik bir prezantasyon gösterebilir:
Retroçekal apendiks → Sağ yan veya pelvik ağrı
Kolon malrotasyonu → Sol üst kadranda ağrı
Gebelikte uterusun yer değiştirmesi → Sağ üst kadran hassasiyeti
KLİNİK ÖZELLİKLER
Erken Dönem Belirtileri:
Halsizlik, hazımsızlık, barsak düzensizliği, anoreksi (yaygın ancak evrensel değil)
Ana Semptomlar:
Periumblikal/santral karın ağrısı
Bulantı-kusma (genellikle ağrı başladıktan sonra görülür)
İlerlemiş inflamasyon → Sağ alt kadranda palpasyonla hassasiyet
Rebound ve defans → Peritoniti işaret eder
MUAYENE BULGULARI
Progresif inflamasyon ve parietal peritondaki irritasyon, ön superior iliak omurgasından umbilikusa olan mesafenin üçte biri kadar uzaklıkta olan McBurney noktası olarak da adlandırılan sağ̆ alt kadrana doğru ağrının klasik migrasyonuna neden olur.
Rovsing belirtisi, klinisyen sol alt kadranı palpe ederken McBurney noktasının üzerinde ağrı oluşmasıdır.
Hasta sol tarafında yatarken, sağ bacağın kalçadan pasif olarak uzatılması sonucunda karın ağrısı oluşuyorsa psoas bulgusu ortaya çıkar.
Obturator testi, sağ̆ kalça fleksiyona getirilip iç ve dış rotasyonunun gerçekleştirilmesi sonucu ağrıyı ortaya çıkarır.
TANI:
Gelişmiş görüntüleme yöntemleri (BT, USG) kullanılmasına rağmen, apandisit tespit oranları aynı kalmıştır.
Tanıda klinik değerlendirme ve fizik muayene esastır.
Tanısal Yardımcı Testler:
Periferik lökosit artışı
C-reaktif protein (CRP)
Eritrosit sedimentasyon hızı (ESR)
İdrar tahlili
b-HCG testi (doğurganlık çağındaki kadınlar için)
MODİFİYE ALVARADO SKORU
· Ağrının migrasyonu 1 puan,
· Anoreksi 1 puan,
· Bulantı veya kusma 1 puan,
· Sağ alt kadran hassasiyeti 2 puan,
· Rebound 1 puan,
· Ateş 1 puan ve
· Lökosit sayısını (> 10.000 / mm3) 2 puan
· Sola kayma (Lökosit formülünde çomak oranının artması (> %10) ve/veya daha immatür nötrofil öncüllerin periferik kanda görülmesi)
· Düşük riskli apandisit (skor 1 ila 4)
· Olası muhtemel apandisit (skor 5 ila 9) olarak derecelendirme yapar.
Farklı skorlama sistemleri sıklıkla çelişkili sonuçlar verir ve klinik kararın yerini almamalıdır.
GÖRÜNTÜLEME YÖNTEMLERİ
Ultrasonografi (USG):
Hamile kadınlar ve çocuklarda ilk tercih edilen yöntem
Hızlı, güvenli ve ekonomik bir tanı aracıdır
Apandisit bulguları:
Çap >6 mm
Kalınlaşmış ve sıkıştırılamayan apendiks
Periapendikal sıvı koleksiyonu
Ancak USG’de bazı zorluklar olabilir:
Retroçekal apandisit veya perforasyon tanıyı zorlaştırabilir
Barsak gazı, obezite veya gebelik nedeniyle görüntüleme zorlaşabilir
Bilgisayarlı Tomografi (BT):
Abdominopelvik BT Apandisit tanısının yeterince net olmadığı çoğu yetişkin erkek ve hamile olmayan kadınlarda düşünülmelidir.
Genel BT bulguları, kalınlaşmış bir duvar, periapendikal inflamasyon ve bir apendikolit veya apsenin potansiyel görselleştirilmesi ile 6 mm’den daha fazla genişlemiş̧ bir apendiksi içerir.
Genellikle kontrastlı çekim yapılır. Kontrastsız BT de akut apandisit tetkiklerinde kabul edilebilir bir görüntüleme yöntemi olarak düşünülmelidir.
BT bulguları:
Çap >6 mm
Kalınlaşmış duvar
Periapendikal inflamasyon
Apendikolit veya apse varlığı
BT’nin duyarlılığı >%94, pozitif prediktif değeri >%95’tir
TEDAVİ:
Apandisit cerrahi (apendektomi) gerektiren bir durumdur.
Cerrahi Öncesi:
Oral alım kesilmeli
IV sıvı tedavisi başlanmalı
Antiemetikler verilmeli (Metpamid veya Zofran)
Perioperatif antibiyotik başlanmalı (peritonit bulguları varsa)
Antibiyotik Seçenekleri:
EĞİTİM ÖNERİLERİ
AİLE HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ
Aile hekimleri, aile hekimliği asistan doktorları ve acilde asm'de çalışan doktorlar, dhy'ye hazırlananlar için faydalı olacak birçok pratik bilgi ve dikkat edilmesi gereken konuya değinilen 8 derslik eğitim.
Toplam Süre: 519 dakika
Video Sayısı: 10
Erişim Süresi: 60 gün
EBOOKLARA GÖZ ATIN:
Comentários